Nên cho Bé bơi thuỷ liệu mấy lần một tuần? Chia sẻ từ Bs Bích Trang BMT

Bơi thuỷ liệu (hydrotherapy swimming) cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đã trở thành một xu hướng chăm sóc sức khỏe hiện đại mà ngày càng nhiều phụ huynh tin tưởng lựa chọn. Ở Buôn Ma Thuột, Bs Nguyễn Thị Bích Trang – người có hơn 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Y dược, nhi khoa và chăm sóc sức khỏe Mẹ & Bé – là một trong những chuyên gia tiên phong áp dụng và nghiên cứu phương pháp này.

Bài viết dưới đây tổng hợp những chia sẻ chuyên môn của bác sĩ cùng các bằng chứng khoa học cập nhật, giúp cha mẹ hiểu rõ lợi ích, tần suất phù hợp và những lưu ý quan trọng khi đưa con tham gia bơi thuỷ liệu.

1. Bơi thuỷ liệu là gì và vì sao phù hợp với bé?

• Bơi thuỷ liệu dành cho trẻ từ 2 đến 36 tháng tuổi là hoạt động bé được thả lỏng, vận động tự do trong môi trường nước có nhiệt độ ổn định (khoảng 33–35 °C), hệ thống lọc tuần hoàn, tiệt trùng nghiêm ngặt. Không giống bể bơi thông thường, bể thuỷ liệu được thiết kế riêng cho trẻ nhỏ với mực nước nông, phao cổ chuyên dụng, sàn chống trơn, đội ngũ trị liệu viên hoặc điều dưỡng giám sát liên tục.
• Khi còn trong bụng mẹ, bé đã quen ngâm mình trong môi trường dịch ối. Vì vậy, khi được quay lại môi trường nước ấm áp, bé cảm thấy thư giãn, an toàn và phản xạ vận động bẩm sinh (phản xạ bơi ếch, phản xạ nín thở) được kích hoạt tự nhiên, hỗ trợ phát triển toàn diện.

2. Lợi ích khoa học đã được chứng minh
Nhiều nghiên cứu về liệu pháp vận động dưới nước cho thấy:

• Tăng cường hô hấp và tuần hoàn: Áp lực thuỷ tĩnh giúp phổi mở rộng tối đa, cải thiện trao đổi khí, tim hoạt động hiệu quả hơn.
• Phát triển cơ – xương – khớp: Môi trường không trọng lực giảm áp lực lên khung xương, giúp bé vận động tay chân linh hoạt, củng cố trương lực cơ, hỗ trợ phát triển chiều cao.
• Hỗ trợ thần kinh – giác quan: Nước ấm vỗ nhẹ lên da kích thích thụ cảm thể, giúp hệ thần kinh trung ương phát triển, tăng phản xạ và khả năng giữ thăng bằng.
• Giảm căng thẳng, ngủ ngon: Hoạt động dưới nước kết hợp massage nhẹ nhàng làm cơ thể tiết endorphin, giúp bé dễ chịu, ăn ngon và ngủ sâu hơn.
• Tăng cường miễn dịch: Nhiệt độ ổn định và vận động đều đặn kích thích lưu thông bạch huyết, nâng cao sức đề kháng trước các tác nhân gây bệnh đường hô hấp.

3. Tần suất lý tưởng: chia sẻ từ Bs Bích Trang BMT
Câu hỏi được các bậc cha mẹ quan tâm nhất là: Nên cho Bé bơi thuỷ liệu mấy lần một tuần? Dựa trên kinh nghiệm lâm sàng và tham khảo các phác đồ can thiệp vận động trong và ngoài nước, Bs Bích Trang khuyến nghị:

• Giai đoạn làm quen (tuần 1–2): 2 buổi/tuần, mỗi buổi 10–15 phút, giúp bé thích ứng nhiệt độ nước, phao cổ và âm thanh trong phòng.
• Giai đoạn ổn định (tuần 3–8): 2–3 buổi/tuần, thời gian tăng dần 20–25 phút, tùy sức khoẻ từng bé. Với trẻ sinh non hoặc có bệnh lý hô hấp, nên duy trì mức 2 buổi để tránh mệt.
• Giai đoạn duy trì (sau 2 tháng): 2 buổi/tuần là mức lý tưởng cân bằng giữa hiệu quả và quỹ thời gian chăm sóc của gia đình. Chương trình có thể tăng lên 3 buổi nếu bé cần cải thiện vận động chuyên sâu (VD: chậm phát triển vận động, tăng trương lực cơ nhẹ), nhưng cần được bác sĩ đánh giá định kỳ.
• Các nghiên cứu quốc tế về trị liệu dưới nước cho trẻ bại não, tự kỷ hay chậm phát triển cũng thống nhất: 2 buổi/tuần, 30–60 phút/buổi trong ít nhất 8 tuần đem lại cải thiện rõ rệt về vận động, phối hợp vận hành và hành vi, đồng thời không gây quá tải thể chất.

4. Yếu tố cá nhân hóa tần suất
Không có một con số tuyệt đối cho mọi đứa trẻ. Khi quyết định Nên cho Bé bơi thuỷ liệu mấy lần một tuần?, cha mẹ cần xem xét thêm:

• Độ tuổi: Trẻ dưới 6 tháng phản xạ bơi bẩm sinh mạnh, dễ thích nghi, nhưng thời gian và cường độ phải thấp. Trẻ 6–18 tháng có thể tăng thời lượng.
• Tình trạng sức khoẻ: Bé đang viêm da, ho, sốt hoặc gặp bệnh lý tai mũi họng cần tạm ngưng cho tới khi khỏi hẳn.
• Lịch sinh hoạt: Buổi bơi không nên trùng giờ ăn, ngủ; tốt nhất trước bữa bú 30–45 phút hoặc sau bú 1 giờ.
• Mục tiêu trị liệu: Trẻ bình thường khỏe mạnh chỉ cần vận động, vui chơi; trẻ cần điều trị phục hồi chức năng có thể được thiết kế chương trình 3 buổi/tuần với thời gian dài hơn.

5. Quy trình một buổi bơi thuỷ liệu chuẩn
Trước buổi bơi

• Kiểm tra nhiệt độ cơ thể: nếu ≥37,5 °C hoãn bơi.
• Cho bé bú hoặc ăn nhẹ trước ít nhất 30 phút.
• Lau rốn sạch sẽ, đóng bỉm chống nước nếu cần.

Trong khi bơi

• Đeo phao cổ vừa vặn, không gây chèn ép khí quản.
• Trị liệu viên hỗ trợ bé làm các động tác vung tay, đạp chân, xoay người nhẹ nhàng.
• Theo dõi biểu hiện: môi tím, run người hoặc khóc kéo dài phải đưa bé ra khỏi nước ngay.

Sau buổi bơi

• Ủ ấm, lau khô, thay đồ cotton thấm hút.
• Massage nhẹ nhàng với dầu dừa ấm, giúp lưu thông máu.
• Cho bé bú để bù năng lượng, bổ sung 5–10 ml nước ấm nếu bé trên 6 tháng.

6. Những sai lầm phổ biến cần tránh

• Nghĩ phải chờ rụng núm rốn hoàn toàn: Thực tế, nếu cuống rốn khô, không rỉ dịch, bé có thể bơi an toàn với việc dán băng không thấm nước.
• Chọn bể bơi thường: Nước clo nồng độ cao, nhiệt độ thấp dễ khiến bé nhiễm lạnh, khô da.
• Bơi quá lâu 30 phút ở trẻ dưới 6 tháng: Dễ gây hạ thân nhiệt, mệt cơ, ngủ nhiều sau khi bơi.
• Không giám sát liên tục: Dù bể nông và có phao cổ, người lớn phải ở trong tầm tay trẻ mọi lúc.

7. Lộ trình 8 tuần tham khảo

• Tuần 1–2: 2 buổi/tuần, 10–15 phút.
• Tuần 3–4: 2 buổi/tuần, 20 phút, thêm trò chơi thả đồ vật nổi.
• Tuần 5–6: 3 buổi/tuần, 25 phút, tập xoay người 360°, bắt bóng mềm.
• Tuần 7–8: 2 buổi/tuần, 30 phút, tập lặn ngắn 2–3 giây (trẻ >6 tháng).
• Hết 8 tuần, đánh giá chỉ số cân nặng, vòng đầu, giấc ngủ và khả năng vận động để điều chỉnh cho giai đoạn tiếp theo.

8. Hỏi nhanh đáp gọn cùng Bs Bích Trang

• Bé bị chàm sữa có bơi được không? – Được, nếu vùng da tổn thương không rỉ dịch. Nước ấm giúp làm sạch da, giảm ngứa; sau bơi cần thoa kem dưỡng ẩm ngay.
• Có nên tự mua bể phao về nhà? – Không khuyến khích vì khó kiểm soát nhiệt độ, độ tinh khiết nước, nguy cơ trơn trượt. Bể thuỷ liệu chuẩn y khoa được trang bị hệ thống ổn định nhiệt và khử khuẩn UV an toàn hơn.
• Bé 24 tháng còn đeo phao cổ? – Tùy chiều cao và khả năng giữ thăng bằng. Khi bé tự ngồi vững, kiểm soát cổ tốt, có thể chuyển sang áo phao thân hoặc đeo phao tay.
• Bé sinh non, nhẹ cân có phù hợp? – Rất phù hợp nhưng phải có đánh giá của bác sĩ. Thường bắt đầu khi bé đạt ≥2,5 kg, tình trạng hô hấp ổn định.

9. Kết luận
Những lợi ích to lớn về vận động, hô hấp, miễn dịch và tâm lý đã biến bơi thuỷ liệu thành “liều vitamin” tự nhiên cho trẻ trong 1000 ngày đầu đời. Tuy nhiên, để tối ưu hiệu quả, cha mẹ cần hiểu rõ tần suất, thời lượng và điều kiện an toàn khi cho con tham gia. Lời khuyên nhất quán từ Bs Bích Trang và các nghiên cứu quốc tế đều cho thấy: 2 buổi/tuần là ngưỡng vàng, có thể linh hoạt 3 buổi/tuần nếu bé khỏe mạnh và có mục tiêu trị liệu cụ thể. Hãy trao đổi với bác sĩ, lắng nghe tín hiệu cơ thể con và tuân thủ quy trình chuẩn, chắc chắn bé sẽ lớn nhanh, khoẻ mạnh và tự tin hơn từng ngày bên làn nước ấm áp.
Nên cho Bé bơi thuỷ liệu mấy lần một tuần? Câu trả lời là 2 buổi được xem là lý tưởng cho hầu hết trẻ, kết hợp theo dõi sát sao sức khỏe và hạnh phúc của con chính là chìa khóa giúp phương pháp này phát huy tác dụng tối đa, mang lại những trải nghiệm thú vị và bổ ích cho cả gia đình.