Nên cho trẻ bú sữa Mẹ trong bao lâu

Việc nuôi con bằng sữa mẹ đã được các chuyên gia y tế trên toàn thế giới công nhận là phương pháp dinh dưỡng tối ưu cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Sữa mẹ không chỉ cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ trong những tháng đầu đời, mà còn chứa kháng thể giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, đồng thời gắn kết tình mẫu tử bền chặt.

Tuy nhiên, một trong những câu hỏi phổ biến khiến nhiều bà mẹ băn khoăn là: “Nên cho trẻ bú sữa Mẹ trong bao lâu?” và thời điểm nào phù hợp nhất để bắt đầu kết hợp với các món ăn dặm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các khuyến nghị từ các tổ chức y tế hàng đầu, lời khuyên từ bác sĩ Bích Trang BMT – chuyên gia chăm sóc sức khỏe Mẹ và Bé, cũng như những lợi ích vượt trội của sữa mẹ đối với sự phát triển toàn diện của trẻ.

1. Tầm quan trọng của sữa mẹ trong giai đoạn đầu đời
Sữa mẹ nổi tiếng là nguồn dinh dưỡng lý tưởng cho trẻ sơ sinh nhờ chứa đầy đủ các nhóm chất cần thiết, bao gồm protein, chất béo, vitamin và khoáng chất. Những dưỡng chất này được tổng hợp theo tỷ lệ phù hợp với nhu cầu cơ thể trẻ, giúp trẻ phát triển nhanh chóng cả về thể chất lẫn trí não. Đặc biệt, sữa non – được tiết ra trong vài ngày đầu sau sinh – rất giàu kháng thể, giúp trẻ tăng cường khả năng miễn dịch, hạn chế nguy cơ mắc phải các bệnh nhiễm trùng. Nhờ sữa non, trẻ mềm mại vượt qua giai đoạn đầu đời đầy thử thách, xây dựng nền tảng sức khỏe vững chắc cho những năm tháng tiếp theo.
Bên cạnh đó, việc cho con bú còn có ý nghĩa sâu sắc trong việc tạo dựng mối quan hệ gắn bó giữa mẹ và bé. Thông qua những cử chỉ âu yếm, vuốt ve và tiếp xúc da kề da, trẻ cảm nhận được tình yêu thương, hơi ấm của mẹ, từ đó hình thành sự tin tưởng, an toàn. Với nhiều gia đình, thời khắc ôm trẻ trong lòng, cảm nhận tiếng mút sữa nhè nhẹ từ bé chính là giây phút thiêng liêng và hạnh phúc.

2. Khuyến nghị từ các tổ chức y tế hàng đầu
Theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Điều này có nghĩa là trong nửa năm đầu, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng duy nhất của trẻ, không cần bổ sung thêm nước, nước trái cây hay bất kỳ thức ăn nào khác. Khi trẻ tròn 6 tháng, các mẹ mới nên bắt đầu giới thiệu thức ăn dặm dưới sự hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ nhi khoa, đồng thời duy trì bú mẹ càng lâu càng tốt. WHO khuyến khích các gia đình tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ kết hợp với ăn bổ sung ít nhất cho đến 2 tuổi, hoặc có thể kéo dài hơn tùy vào tính chất văn hóa, sở thích và điều kiện của mẹ.
Trong khi đó, Học Viện Nhi Khoa Hoa Kỳ (AAP) cũng ủng hộ thông điệp cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu tiên. Sau cột mốc 6 tháng, giới thiệu dần thức ăn dặm nhưng tiếp tục duy trì sữa mẹ cho đến khi trẻ được ít nhất 1 năm tuổi. Sau 1 năm, việc tiếp tục cho con bú hay không sẽ phụ thuộc vào mong muốn của cả mẹ và trẻ. Học Viện Bác Sĩ Gia Đình Hoa Kỳ (AAFP) thậm chí còn đề cao lợi ích của việc duy trì nguồn sữa mẹ đến năm thứ 2, vì họ nhận thấy lợi ích về cả sức khỏe thể chất lẫn tâm lý cho cả mẹ và bé được đảm bảo tối ưu khi tiếp tục cho con bú lâu hơn.

3. Lợi ích cụ thể của sữa mẹ
Cung cấp dưỡng chất toàn diện: Các thành phần đạm, béo, vitamin, khoáng trong sữa mẹ được phân bổ theo tỷ lệ rất hợp lý, giúp trẻ dễ tiêu hóa và hấp thụ, hạn chế tình trạng rối loạn tiêu hóa thường gặp.
Xây dựng hệ miễn dịch: Sữa mẹ chứa nhiều kháng thể tự nhiên, giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý hô hấp, bệnh về đường ruột, dị ứng và nhiễm trùng, đặc biệt trong giai đoạn đầu đời khi hệ miễn dịch của trẻ vẫn còn non nớt.
Phát triển trí não: DHA và ARA – hai axit béo quan trọng cho não bộ – có nhiều trong sữa mẹ, hỗ trợ trẻ phát triển trí não, tăng cường khả năng nhận thức, học tập và phát triển thị giác.
Gắn kết tình mẫu tử: Thông qua nút bú, trẻ và mẹ tương tác mật thiết, xây dựng sợi dây tình cảm bền chặt. Mẹ cũng có thể theo dõi được tâm lý, sức khỏe con sát sao hơn, nhanh chóng nhận ra các dấu hiệu bất thường.

4. Nên cho trẻ bú sữa Mẹ trong bao lâu?
Câu hỏi “Nên cho trẻ bú sữa Mẹ trong bao lâu?” thường khiến nhiều bà mẹ phân vân, đặc biệt là khi phải cân đối giữa việc chăm sóc con, làm việc và các điều kiện sinh hoạt khác. Về cơ bản, sữa mẹ có thể duy trì lâu dài tùy thuộc vào sức khỏe và nhu cầu của cả người mẹ lẫn bé. Với các khuyến nghị từ WHO, AAP và AAFP, chúng ta có cơ sở rõ ràng rằng, tối thiểu 6 tháng bú sữa mẹ hoàn toàn là vô cùng quan trọng. Thời gian kéo dài đến 1 hay 2 năm sau đó sẽ tùy thuộc vào lựa chọn và sự hỗ trợ của gia đình.
Dựa trên kinh nghiệm của bác sĩ Bích Trang BMT – chuyên gia chăm sóc sức khỏe Mẹ & Bé, thời gian có thể linh hoạt hơn, chỉ cần bé có nhu cầu bú, mẹ vẫn có đủ sữa và điều kiện, thì việc duy trì càng lâu càng mang lại lợi ích cho trẻ. Tuy nhiên, trong quá trình này, các mẹ cũng cần chú ý bổ sung thêm thức ăn dặm khi trẻ đến tuổi phù hợp để đảm bảo cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng khác, đồng thời kích thích trẻ khám phá mùi vị, kết cấu của nhiều loại thực phẩm.

5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định thời gian cho bú
Mặc dù những lợi ích của bú mẹ đã được chứng minh rõ rệt, trên thực tế, mỗi gia đình sẽ có những đặc điểm riêng về điều kiện kinh tế, văn hóa, công việc và sức khỏe. Một số bà mẹ có thể sớm trở lại công sở sau sinh và gặp khó khăn trong việc duy trì nguồn sữa mẹ. Hoặc có khi, do các vấn đề y tế như viêm tuyến vú, tắc tia sữa, mẹ buộc phải tạm dừng quá trình cho con bú. Trong những trường hợp đó, mẹ nên tìm sự hỗ trợ kịp thời từ các chuyên viên y tế, bác sĩ sản khoa, nhi khoa hoặc chuyên gia tư vấn sữa mẹ để được hướng dẫn cách vắt và bảo quản sữa, cách xử lý các vấn đề như tắc tia sữa, đau rát núm vú, giúp mẹ duy trì nguồn sữa an toàn.
Không chỉ vậy, yếu tố văn hóa và thói quen gia đình cũng tác động lớn đến hành vi nuôi con bằng sữa mẹ. Nhiều gia đình có truyền thống nuôi con sớm bằng cháo, bột, sữa công thức, khiến thời gian trẻ được bú mẹ rút ngắn. Ở những nơi sự ủng hộ và tư vấn chuyên môn kém, có thể dẫn đến việc các mẹ vô tình cho bé bú sai cách, hoặc quyết định cai sữa sớm. Vì vậy, mẹ cần hiểu rõ lợi ích lâu dài của sữa mẹ, cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi hại, cũng như tham khảo ý kiến bác sĩ để có lựa chọn phù hợp nhất cho con.

6. Lượng sữa và số cữ bú ở các giai đoạn
Nhằm giúp mẹ nắm bắt rõ hơn về nhu cầu dinh dưỡng của bé ở từng độ tuổi, một số thông tin sưu tầm dưới đây sẽ mô tả tương đối:

• 2 tháng tuổi: Thường trẻ sẽ bú từ 6 đến 8 cữ mỗi ngày, lượng sữa mỗi cữ rơi vào khoảng 118 - 148ml. Trẻ ở giai đoạn này vẫn đang dần hoàn thiện hệ tiêu hóa, nên cữ bú ngắn và nhiều lần là bình thường.
• 3 tháng tuổi: Lượng sữa tăng lên khoảng 120 - 210ml mỗi cữ, số cữ có thể giảm xuống còn khoảng 5 - 6 lần/ngày, tùy theo thể trạng và khả năng ăn của bé.
• 4 tháng tuổi: Lượng sữa có thể ổn định quanh mức 177ml cho mỗi cữ, tùy vào từng bé có thể tăng/giảm chút ít.
• 5 tháng tuổi: Nhiều bé có nhu cầu khoảng 236ml mỗi cữ.
• 6 - 12 tháng tuổi: Khi bắt đầu có thức ăn dặm, bé sẽ bú ít cữ hơn (3 - 4 cữ/ngày), lượng sữa cũng giảm đi, bù lại bé sẽ được làm quen với trái cây, bột ngũ cốc, rau củ, đạm động vật… Mẹ cần cân bằng chế độ dinh dưỡng giữa sữa mẹ và thực phẩm để đảm bảo phát triển toàn diện.

7. Vai trò của bác sĩ Bích Trang BMT và sự hỗ trợ chuyên nghiệp
Trong quá trình chăm sóc trẻ, bác sĩ Bích Trang BMT – một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe Mẹ & Bé – nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp cận nguồn thông tin chính thống cũng như sự hỗ trợ y tế bài bản. Những thắc mắc về cách vắt sữa, bảo quản sữa mẹ, những khó khăn về núm vú hay tạm thời thiếu sữa, đều cần được tư vấn kịp thời để tránh làm gián đoạn hành trình bú mẹ của trẻ.
Bác sĩ Bích Trang BMT khuyến khích việc thiết lập một mạng lưới hỗ trợ cho bà mẹ sau sinh, gồm gia đình, bạn bè, các nhóm cộng đồng, và bác sĩ nhi khoa. Nếu mẹ gặp phải các thách thức về sức khỏe, căng thẳng tinh thần hay những vấn đề khác, đội ngũ y tế có thể đưa ra hướng dẫn cụ thể, giúp cho cả mẹ và bé duy trì quá trình bú mẹ một cách thoải mái, thuận lợi.

8. Thách thức và biện pháp hỗ trợ trong thực tế
Một số thách thức phổ biến có thể gặp:

• Bé ngậm không đúng khớp bú gây đau rát đầu vú. Giải pháp là nhờ nhân viên y tế hoặc chuyên gia tư vấn bú mẹ hướng dẫn lại cách bé ngậm ti.
• Tắc tia sữa hoặc viêm tuyến vú. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ để áp dụng phương pháp chườm nóng, massage, hút sữa, cải thiện dòng sữa.
• Thời gian làm việc, công tác khiến mẹ phải tạm xa bé. Có thể vắt sữa trữ trong tủ đông, kích sữa đúng giờ để duy trì nguồn sữa.
• Cam kết văn hóa và áp lực từ gia đình muốn cho bé ăn dặm sớm hoặc dùng sữa công thức. Mẹ nên mềm mỏng giải thích lợi ích của sữa mẹ dài lâu, kiên trì thực hiện nếu thấy không có trở ngại lớn về sức khỏe của mình và bé.

Việc hiểu biết thấu đáo về cơ chế tiết sữa, các kỹ thuật cần thiết và bố trí thời gian khoa học sẽ giúp quá trình cho con bú trở nên dễ dàng hơn. Nếu người mẹ có tâm lý vững vàng, được hỗ trợ đúng mức, bé sẽ có đủ sữa mẹ cần thiết để phát triển tối ưu.

9. Kết luận
Nên cho trẻ bú sữa Mẹ trong bao lâu? Tùy theo hoàn cảnh và điều kiện, song lời khuyên chung được WHO, AAP, AAFP và các chuyên gia như bác sĩ Bích Trang BMT chia sẻ là duy trì sữa mẹ hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng đầu đời, sau đó tiếp tục kết hợp với ăn dặm đến khi trẻ tròn 1 hoặc 2 tuổi. Duy trì bú mẹ với thời gian vượt mốc 2 năm không chỉ đảm bảo nguồn dinh dưỡng cần thiết, hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch, mà còn tạo nên sợi dây gắn kết vô giá giữa mẹ và con.
Mỗi trẻ sinh ra là một cá thể độc lập với nhu cầu và phản ứng khác nhau. Chính vì vậy, thay vì áp đặt máy móc, mẹ nên linh hoạt quan sát sự phát triển của con, lắng nghe tín hiệu cơ thể mình. Lời khuyên từ chuyên gia hay hướng dẫn chính thống chỉ đóng vai trò tham khảo, bởi yếu tố quan trọng nhất vẫn là sức khỏe và tâm lý hạnh phúc của cả hai mẹ con. Chúc các gia đình luôn có nhiều niềm vui, thành công trên hành trình nuôi dưỡng và đồng hành cùng bé yêu bằng nguồn sữa mẹ quý giá. Và nếu có thể, hãy luôn nhớ rằng, duy trì những giọt sữa mẹ thêm một ngày, cũng là thêm một lợi ích vô giá cho con.