Cách giảm phù nề tay chân khi mang bầu – Chia sẻ từ Bs Bích Trang BMT – Chuyên gia chăm sóc sức khoẻ Mẹ và Bé

Trong suốt hành trình mang thai, cơ thể của người phụ nữ trải qua nhiều thay đổi quan trọng, từ nội tiết tố cho đến cấu trúc xương khớp. Một trong những hiện tượng thường gặp nhất là tình trạng phù nề tay chân, đặc biệt ở các tháng cuối thai kỳ. Phù nề khiến nhiều mẹ bầu cảm thấy nặng nề, khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày và thậm chí gây ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Vậy làm thế nào để kiểm soát và giảm thiểu tình trạng này? Dưới đây là những chia sẻ từ Bs Bích Trang BMT – Chuyên gia chăm sóc sức khoẻ Mẹ và Bé, giúp mẹ bầu hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách áp dụng các biện pháp phòng tránh, khắc phục phù nề tay chân hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu những cách giảm phù nề tay chân khi mang bầu để có một thai kỳ khỏe mạnh và nhẹ nhàng.

Nguyên nhân gây phù nề tay chân khi mang thai
Khi mang thai, cơ thể phụ nữ tăng cường sản xuất hormone, đồng thời thể tích máu cũng dần tăng lên nhằm hỗ trợ cho quá trình nuôi dưỡng thai nhi. Bên cạnh đó, thai nhi ngày càng phát triển đè ép lên các mạch máu, cản trở một phần quá trình lưu thông máu và dịch thể khiến mẹ bầu rất dễ bị ứ động nước ở các mô, dẫn tới phù nề. Tình trạng phù nề không chỉ xảy ra ở chân, mà còn xuất hiện ở tay, quầng mắt hay vùng mặt. Tuyến nội tiết trong thời gian mang thai có nhiều biến đổi khiến lượng muối và nước được giữ lại trong cơ thể nhiều hơn bình thường. Đây là lý do vì sao việc cân bằng chế độ ăn uống, duy trì vận động và áp dụng các biện pháp thư giãn đúng cách lại quan trọng đến thế.
Trong một số trường hợp, phù nề có thể là dấu hiệu ban đầu cảnh báo những nguy cơ sức khỏe khác, đặc biệt nếu kèm theo triệu chứng đau đầu, cao huyết áp, giảm thị lực đột ngột hay đau tức vùng thượng vị. Do đó, bên cạnh việc tự theo dõi, mẹ bầu nên thăm khám bác sĩ định kỳ để phát hiện kịp thời các biến chứng tiềm ẩn.

Vai trò của việc phòng ngừa và giảm phù nề
Phù nề tay chân có thể gây ra nhiều phiền toái: từ việc khó di chuyển, khó chọn giày dép, đến cảm giác căng tức, mệt mỏi. Nếu biết cách cải thiện phù nề, mẹ bầu sẽ cảm thấy nhẹ nhàng hơn, ăn ngon hơn và có giấc ngủ sâu hơn. Ngoài ra, việc giảm phù nề còn góp phần đảm bảo quá trình lưu thông máu cho thai nhi một cách tốt nhất, tạo điều kiện cho em bé phát triển toàn diện trong bụng mẹ. Chính vì thế, việc phòng ngừa và giảm phù nề là mục tiêu quan trọng và cần được ưu tiên ngay từ những tháng đầu thai kỳ, để khi bước sang giai đoạn cuối, mẹ bầu không quá mệt mỏi vì sưng tay, sưng chân.

Chế độ ăn uống hỗ trợ giảm phù nề
Kiểm soát phù nề hiệu quả cần bắt đầu từ chế độ ăn uống hàng ngày. Mẹ bầu nên ưu tiên những loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng nhưng không chứa quá nhiều muối hay đường. Một số ví dụ cụ thể:

• Hạn chế tiêu thụ natri: Natri (muối) có khả năng gây tích nước, khiến tình trạng phù nề trầm trọng hơn. Thay vì sử dụng muối, mẹ bầu có thể dùng các loại gia vị thảo mộc để tăng hương vị món ăn. Bên cạnh đó, các thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn thường chứa lượng muối khá cao, vì thế nên đọc kỹ bảng thành phần trước khi mua.
• Tăng cường thực phẩm giàu kali: Kali giúp cân bằng nội môi, hỗ trợ đào thải bớt muối và nước ra ngoài, từ đó giảm tình trạng tích tụ dịch. Chuối, bơ, khoai lang, rau xanh, cam quýt, đu đủ… là những loại thực phẩm mẹ bầu nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày.
• Bổ sung rau xanh và trái cây: Rau xanh như cải bó xôi, bông cải xanh, rau bina, rau muống… rất giàu các vitamin và khoáng chất, hỗ trợ hệ tiêu hóa và giúp mẹ bầu cảm thấy nhẹ nhàng. Các loại trái cây như táo, ổi, dưa hấu, cam cũng cung cấp nhiều nước, chất xơ và các chất chống oxy hóa cần thiết.
• Uống đủ nước: Có nhiều mẹ bầu nghĩ rằng uống ít nước sẽ bớt phù nề, nhưng thực tế là ngược lại. Uống đủ nước giúp cơ thể thải độc tốt hơn, tránh tích tụ các chất cặn bã và muối. Chính nhờ đó, lượng dịch thừa trong mô cũng được đào thải hiệu quả.
• Hạn chế caffeine và đường tinh luyện: Caffeine có trong cà phê, trà đen, nước tăng lực… có thể gây mất nước, từ đó góp phần làm phù nề trở nên nặng nề hơn. Bên cạnh đó, nếu tiêu thụ quá nhiều đường tinh luyện trong bánh kẹo, nước ngọt sẽ dẫn tới tăng cân quá nhanh, khiến tình trạng phù nề càng nghiêm trọng.

Tư thế và hoạt động giúp cải thiện lưu thông máu
Bên cạnh việc điều chỉnh chế độ ăn uống, mẹ bầu còn có thể áp dụng nhiều tư thế và hoạt động sinh hoạt khoa học để cải thiện tình trạng phù nề:

• Nằm nghiêng sang trái khi nghỉ ngơi và ngủ: Tư thế này giúp giảm áp lực lên tĩnh mạch chủ dưới, đồng thời hỗ trợ lưu thông máu tốt hơn. Mẹ bầu cũng có thể kẹp thêm một chiếc gối giữa hai chân hoặc sử dụng gối ôm chuyên dụng để cảm thấy thoải mái hơn.
• Kê cao chân khi ngồi hoặc nằm: Khi ngồi làm việc, hãy đặt một chiếc ghế đẩu nhỏ để gác chân, giúp máu trở về tim dễ dàng. Khi nằm, mẹ bầu có thể kê cao chân bằng một chiếc gối mềm. Việc này giúp hạn chế ứ đọng máu ở chân, giảm sưng hiệu quả.
• Tránh đứng hoặc ngồi quá lâu: Đứng lâu khiến máu dồn về bàn chân, còn ngồi lâu làm bó hẹp không gian lưu thông máu. Mỗi 1-2 giờ, mẹ bầu nên đứng dậy, đi lại nhẹ nhàng trong vòng 5-10 phút hoặc thực hiện những động tác co và duỗi chân để kích thích tuần hoàn.
• Tập thể dục và vận động nhẹ nhàng: Đi bộ, bơi lội, yoga nhẹ là những hoạt động an toàn và rất tốt cho thai phụ. Chúng vừa giúp tăng cường hệ tim mạch, vừa giảm đáng kể tình trạng phù nề. Mẹ bầu cũng có thể thực hiện các bài tập xoay cổ chân, hoặc co duỗi các ngón chân để máu lưu thông tốt hơn.
• Sử dụng giày dép phù hợp: Chọn giày dép êm, có kích cỡ rộng rãi, phần đế chắc chắn để hạn chế dồn áp lực lên bàn chân. Tránh các loại giày cao gót hoặc giày dép quá chật, vì chúng có thể làm cản trở tuần hoàn máu, gây tê bì và sưng to hơn.

Các biện pháp thư giãn và chăm sóc tại nhà
Bên cạnh chế độ ăn và vận động, mẹ bầu hoàn toàn có thể áp dụng một số biện pháp thư giãn tự nhiên, an toàn nhằm cải thiện phù nề:

• Ngâm chân trong nước ấm hoặc nước muối Epsom: Ngâm chân khoảng 10-15 phút mỗi ngày trong nước ấm pha chút muối Epsom giúp cơ bắp thư giãn, mạch máu lưu thông tốt hơn. Mẹ bầu có thể thêm vài giọt tinh dầu yêu thích như oải hương, bạc hà để tăng cường cảm giác thư thái.
• Massage nhẹ nhàng: Xoa bóp nhẹ nhàng bàn chân, cẳng chân hoặc bàn tay, cánh tay theo hướng từ dưới lên trên, khuyến khích lưu thông máu hiệu quả. Có thể dùng các loại dầu massage nhẹ như dầu dừa, dầu oliu, dầu hạnh nhân để tạo độ trơn, tránh ma sát mạnh gây tổn thương da.
• Chườm lạnh lên vùng sưng: Trong những ngày nóng bức, chườm lạnh nhẹ nhàng lên vùng sưng phù giúp co mạch máu, giảm bớt cảm giác đau, nhức. Tuy nhiên, cần tránh chườm đá trực tiếp lên da, nên bọc đá trong khăn mỏng để ngăn bỏng lạnh.
• Kết hợp hương liệu trị liệu: Tinh dầu hoa oải hương, hoa cúc, hay tinh dầu cam quýt có tác dụng thư giãn, giảm bớt căng thẳng. Mẹ bầu có thể thoa một lượng nhỏ lên da hoặc nhỏ vào máy khuếch tán tinh dầu giúp cải thiện tâm trạng, hỗ trợ giảm phù nề.
• Tập bài tập hít thở sâu: Tập trung vào hơi thở, hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng, chậm rãi. Điều này không chỉ làm thư giãn cơ thể, giảm stress mà còn kích thích sự co giãn của các cơ, góp phần duy trì lưu thông máu ổn định.

Trang phục và vật dụng hỗ trợ

• Chọn quần áo rộng rãi, thoáng mát: Trang phục bó sát có thể cản trở lưu thông, làm gia tăng nguy cơ sưng phù. Mẹ bầu nên ưu tiên quần áo được làm từ chất liệu cotton, co giãn vừa phải, tạo sự thoải mái cho cơ thể.
• Mặc vớ (tất) y khoa hoặc vớ nén (compression socks) khi cần thiết: Vớ nén hỗ trợ ép nhẹ nhàng lên bắp chân, góp phần đẩy máu trở về tim. Tuy nhiên, mẹ bầu nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo phù hợp với tình trạng sức khỏe.
• Tránh các phụ kiện siết chặt: Nhẫn chặt, vòng tay, vòng chân có thể gây ứ đọng máu cục bộ, làm phù nề nặng hơn. Nếu mẹ bầu cảm thấy vừa chật ở tay hoặc cổ tay, hãy tháo hoặc nới lỏng các phụ kiện để cơ thể dễ chịu hơn.

Dấu hiệu cần thăm khám sớm

Phù nề tay chân vốn là hiện tượng sinh lý bình thường, nhưng trong một số tình huống, nó có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề nghiêm trọng. Mẹ bầu cần đến gặp bác sĩ ngay nếu:

• Phù nề đột ngột và nghiêm trọng, gây khó cử động.
• Kèm theo các triệu chứng đau đầu, hoa mắt, chóng mặt hoặc khó thở.
• Huyết áp tăng cao, bụng và vùng thượng vị đau tức.
• Thị lực giảm hoặc nhìn mờ.

Phù nề tay chân không thuyên giảm dù đã áp dụng nhiều cách.
Các triệu chứng này có thể liên quan đến tiền sản giật hoặc nguy cơ về huyết áp cao khi mang thai, đòi hỏi sự can thiệp y tế kịp thời. Tốt nhất, mẹ bầu không nên chủ quan mà nên đi khám định kỳ để được bác sĩ theo dõi sát sao, phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Kết luận
Việc duy trì sức khỏe của mẹ bầu trong thời kỳ thai nghén luôn là ưu tiên hàng đầu. Phù nề tay chân, dù phổ biến, cũng cần được quan tâm và kiểm soát tốt, nhằm giảm cảm giác khó chịu cũng như phòng tránh các biến chứng khác. Quan trọng hơn hết là việc kết hợp đồng thời các phương pháp: điều chỉnh chế độ ăn, vận động hợp lý, nghỉ ngơi thư giãn, tránh những tác nhân làm ứ đọng dịch thể. Bên cạnh đó, mẹ bầu đừng quên kiểm tra y tế thường xuyên để bác sĩ có thể kịp thời đánh giá, tư vấn và xử trí nếu phát hiện bất thường.
Chính những thay đổi nhỏ trong thói quen sinh hoạt sẽ mang đến lợi ích to lớn cho thai kỳ. Phù nề tay chân có thể thuyên giảm đáng kể nếu chúng ta thực hiện cách giảm phù nề tay chân khi mang bầu một cách kiên trì và đúng phương pháp. Những chia sẻ thực tế từ Bs Bích Trang BMT – Chuyên gia chăm sóc sức khoẻ Mẹ và Bé cũng là nguồn thông tin quý giá, giúp mẹ bầu cảm thấy an tâm hơn trong suốt 9 tháng 10 ngày vất vả nhưng đầy hạnh phúc. Hãy lắng nghe cơ thể, thay đổi những gì cần thiết và đừng ngại trao đổi với nhân viên y tế để có kết quả tốt nhất. Từ việc ăn uống lành mạnh, nâng cao chân khi ngồi, đến việc ngủ nghiêng sang trái và thường xuyên tập thể dục nhẹ, mỗi hành động tuy nhỏ bé nhưng góp phần lớn đem lại một thai kỳ khỏe khoắn, sẵn sàng chào đón bé yêu ra đời.
Trên hành trình làm mẹ, không phải lúc nào cũng suôn sẻ, nhưng nếu bạn hiểu rõ cách giảm phù nề tay chân khi mang bầu, bạn sẽ thấy mọi thứ trở nên nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Tạo dựng cho mình một lối sống khoa học, kết hợp với sự chăm sóc kịp thời từ các chuyên gia là chìa khóa để vượt qua mọi khó khăn, giúp mẹ và bé luôn khỏe mạnh, an toàn, tràn đầy năng lượng tích cực. Hãy nhớ, sức khỏe mẹ cũng chính là nền tảng giúp bé yêu phát triển vững chắc ngay từ trong bụng, để khi chào đời, bé sẽ được hưởng một khởi đầu tốt đẹp và trọn vẹn nhất.