Phụ nữ trước khi muốn có em bé cần chuẩn bị sức khỏe như thế nào? Kinh nghiệm từ Bác sĩ Bích Trang BMT

Mang thai không chỉ là hành trình kỳ diệu tạo ra một sinh linh mới, mà còn là lúc người phụ nữ trải qua nhiều thay đổi từ tâm lý đến sinh lý. Việc chuẩn bị sức khỏe trước khi mang thai có ý nghĩa vô cùng quan trọng để đảm bảo cho một thai kỳ an toàn, suôn sẻ và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của em bé ngay từ trong bụng mẹ.

Vậy cụ thể, Phụ nữ trước khi muốn có em bé cần chuẩn bị sức khoẻ như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ những lưu ý cần thiết, dựa trên kinh nghiệm thực tiễn và những hướng dẫn y khoa hiện đại.

Trước hết, khi nói đến việc có con, nhiều người vẫn quan niệm rằng cứ “thả” tự nhiên là sẽ được. Thực tế, trong một số trường hợp, người phụ nữ có thể may mắn mang thai và sinh con khỏe mạnh mà không cần chuẩn bị gì quá nhiều. Thế nhưng, khảo sát cho thấy khi thai phụ có kế hoạch chi tiết, chuẩn bị sẵn sàng cả về mặt thể chất lẫn tinh thần trước khi có thai, điều này giúp giảm thiểu đáng kể các rủi ro tiềm ẩn về sức khỏe. Theo kinh nghiệm chia sẻ của nhiều bác sĩ sản khoa, phụ nữ nên dành ít nhất 3 tháng để điều chỉnh lối sống, hoàn thiện chế độ ăn uống và kiểm tra sức khỏe tổng quát trước khi bắt đầu quá trình thụ thai.

1. Khám tiền sản và kiểm tra sức khỏe tổng quát
Khám tiền sản (pre-pregnancy checkup) được xem là tiền đề quan trọng, giúp phát hiện và xử lý những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn của người phụ nữ. Các bước kiểm tra cơ bản thường bao gồm đo huyết áp, cân nặng, xét nghiệm máu nhằm phát hiện một số bệnh lý như thiếu máu, rối loạn đông máu, tiểu đường sớm hoặc các bệnh truyền nhiễm. Đây cũng là dịp để bác sĩ tìm hiểu tiền sử gia đình, các bệnh di truyền hay những nguy cơ về rối loạn gene. Việc nắm rõ thông tin này sẽ giúp đội ngũ y tế tư vấn, đồng hành và có phương án theo dõi sát sao hơn trong suốt thai kỳ.

2. Điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung vitamin và khoáng chất
Nhiều phụ nữ có thói quen ăn uống thất thường, hoặc tuân thủ những chế độ ăn kiêng quá khắt khe để giữ dáng. Tuy nhiên, khi chuẩn bị mang thai, việc cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể là điều không thể coi nhẹ. Thay vì ăn kiêng nghiêm ngặt, nên xây dựng thực đơn giàu protein (thịt nạc, cá, trứng, đậu), bổ sung rau xanh, hoa quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt. Giảm tối đa các thực phẩm chứa nhiều đường, các món chiên rán hay đồ ăn nhanh. Đồng thời, việc tăng cường hấp thu i-ốt, sắt, canxi cũng rất cần thiết để hỗ trợ quá trình hình thành xương và cơ bắp cho thai nhi.
Đặc biệt, axit folic (vitamin B9) là dưỡng chất quan trọng được khuyến nghị bổ sung. Axit folic có công dụng ngăn ngừa nguy cơ dị tật ống thần kinh ở thai nhi, bao gồm tật nứt đốt sống hay khuyết tật thần kinh bẩm sinh nguy hiểm. Thời điểm sử dụng axit folic tốt nhất là trước khi thụ thai khoảng 3 tháng. Liều khuyến nghị thường là 400 microgram mỗi ngày, nhưng trong một số trường hợp đặc biệt như phụ nữ từng mang thai con bị dị tật ống thần kinh, bác sĩ có thể chỉ định liều cao hơn.

3. Lập kế hoạch tập thể dục và duy trì cân nặng hợp lý
Việc tập thể dục đều đặn trước khi mang thai không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể, duy trì cân nặng phù hợp, mà còn hỗ trợ quá trình mang thai về sau. Phụ nữ có BMI (chỉ số khối cơ thể) quá cao hoặc quá thấp đều tiềm ẩn nguy cơ gặp các biến chứng khi mang bầu. Người thừa cân dễ đối mặt với tiểu đường thai kỳ, cao huyết áp, tiền sản giật. Ngược lại, thiếu cân khiến mẹ bầu không có đủ dưỡng chất cho thai nhi phát triển.
Các bài tập được khuyến nghị thường là đi bộ, bơi lội, yoga hay đạp xe nhẹ nhàng. Khoảng 150 phút tập luyện cường độ trung bình mỗi tuần là tốt cho phần lớn phụ nữ. Nếu đang tham gia những bộ môn có cường độ cao, hãy trao đổi với bác sĩ để nhận tư vấn về mức độ tập luyện an toàn.

4. Từ bỏ những thói quen không tốt và kiểm soát bệnh mãn tính
Một lối sống lành mạnh đồng nghĩa với việc nói không với các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu, sử dụng chất kích thích. Theo chia sẻ của Bác sĩ Bích Trang BMT, khói thuốc làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non, hoặc trẻ nhẹ cân. Tương tự, rượu bia và các chất có cồn khác cũng ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình thụ thai lẫn sự phát triển của thai nhi, dẫn đến các dị tật bẩm sinh nguy hiểm.
Bên cạnh đó, phụ nữ bị bệnh mãn tính như đái tháo đường, cao huyết áp hay hen suyễn nên gặp bác sĩ chuyên khoa để được điều chỉnh thuốc, đảm bảo bệnh lý đã ở mức ổn định trước khi mang thai. Quá trình kiểm soát chặt chẽ, thăm khám thường xuyên sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng, cũng như tăng tỷ lệ mẹ tròn con vuông sau này.

5. Tiêm phòng vắc xin và ngăn ngừa lây nhiễm
Một số loại vắc xin được khuyến cáo cho phụ nữ trước khi mang thai nhằm phòng tránh các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, nhất là vaccine rubella, cúm, thủy đậu (nếu chưa có miễn dịch), viêm gan B. Trường hợp mắc rubella trong thai kỳ, đặc biệt trong 3 tháng đầu, dễ dẫn tới bệnh lý bẩm sinh nặng nề cho thai nhi. Do đó, nếu chưa có kháng thể, việc tiêm phòng trước mang thai được xem là giải pháp chủ động để tránh rủi ro. Nên hoàn thành các mũi tiêm phòng ít nhất 1 tháng trước khi bắt đầu thụ thai, trừ những vắc xin không thể tiêm khi đang mang thai (cần trao đổi rõ với bác sĩ để có kế hoạch tiêm hợp lý).

6. Chuẩn bị tâm lý, giảm căng thẳng
Chuẩn bị tinh thần là yếu tố then chốt trong hành trình mang thai. Môi trường sống đầy áp lực, công việc bận rộn hay lo âu kéo dài đều ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình rụng trứng, làm giảm khả năng thụ thai. Để tăng cơ hội đậu thai, hãy cố gắng duy trì lịch sinh hoạt điều độ, ngủ đủ giấc (khoảng 7-8 tiếng mỗi đêm). Các hoạt động như ngồi thiền, yoga, đọc sách, nghe nhạc, gặp gỡ bạn bè giúp cân bằng tâm lý, giảm stress hiệu quả.

7. Giữ môi trường sống an toàn, tránh tiếp xúc hóa chất
Không ít phụ nữ có công việc hoặc thói quen tiếp xúc với các chất độc hại như chì, thủy ngân, thuốc trừ sâu, dung môi công nghiệp. Các loại hóa chất này có khả năng gây rối loạn nội tiết, dẫn đến tình trạng khó thụ thai hay làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh. Nếu có thể, hãy tránh hoặc hạn chế tối đa việc tiếp xúc. Trong điều kiện cần thiết, sử dụng đầy đủ bảo hộ lao động và tuân thủ biện pháp an toàn sẽ giúp hạn chế tác hại. Môi trường sống và làm việc sạch sẽ, thoáng đãng, không khí trong lành cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe.

8. Quan tâm đặc biệt đến sức khỏe răng miệng
Có thể nhiều người không nghĩ rằng răng miệng lại liên quan đến thai kỳ. Tuy nhiên, viêm nướu hoặc các vấn đề nha khoa chưa được xử lý dứt điểm có thể làm tăng nguy cơ sinh non. Trước khi cố gắng mang thai, nên đến nha sĩ để khám và điều trị triệt để các bệnh lý như sâu răng, viêm lợi. Bên cạnh đó, duy trì thói quen chải răng 2 lần mỗi ngày bằng kem đánh răng chứa fluoride, dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng sẽ giúp ngăn ngừa vi khuẩn có hại. Khi thai kỳ bắt đầu, bất kỳ can thiệp nha khoa nào cũng cần thận trọng hơn, nên việc chuẩn bị trước giúp mẹ bầu thoải mái hơn rất nhiều.

9. Cân nhắc các xét nghiệm di truyền nếu cần
Trong một số gia đình có tiền sử bệnh di truyền, hoặc trường hợp phụ nữ đã lớn tuổi, việc tham vấn ý kiến của bác sĩ về xét nghiệm di truyền trước khi thụ thai có thể được cân nhắc. Mục đích của việc này là xác định nguy cơ mang gen bệnh, và nếu rủi ro cao, cặp vợ chồng có thể được tư vấn thêm về biện pháp hỗ trợ sinh sản hoặc các hướng xử lý phù hợp. Dù số ca mắc của nhiều bệnh di truyền không phổ biến, nhưng đối với những người có tiền sử gia đình liên quan, sự chủ động kiểm tra, tìm hiểu luôn mang lại tâm thế yên tâm hơn.

10. Thời điểm và tần suất lý tưởng để thụ thai
Hầu hết các bác sĩ khuyên rằng, phụ nữ nên bắt đầu chuẩn bị từ ít nhất 3 tháng trước khi thụ thai để cơ thể “làm quen” với mức độ dinh dưỡng, vitamin và lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, với những người đang có bệnh lý nền, có thể cần thời gian theo dõi lâu hơn. Hãy trao đổi với bác sĩ phụ khoa để nhận hướng dẫn cụ thể về thời điểm và tần suất quan hệ tình dục phù hợp, tăng tỷ lệ thụ thai thành công.

11. Xây dựng kiến thức về thai kỳ
Không phải ai cũng có đầy đủ thông tin về hành trình 9 tháng 10 ngày sắp tới. Việc đọc tài liệu, tham gia các hội thảo hoặc lớp học tiền sản sẽ giúp phụ nữ hiểu rõ hơn về quá trình thụ thai, sự phát triển của thai nhi và những lưu ý cần ghi nhớ. Càng có nhiều kiến thức, bạn càng bình tĩnh, an tâm hơn khi đối mặt với những thay đổi thể chất, tâm lý, những bất thường có thể phát sinh trong thai kỳ.

12. Giữ liên lạc thường xuyên với bác sĩ
Dù chuẩn bị kỹ lưỡng đến đâu, vẫn có thể xuất hiện những khúc mắc hoặc diễn biến đột ngột mà bạn không lường trước. Khi đó, duy trì liên lạc với bác sĩ, đặc biệt là bác sĩ sản khoa, sẽ tạo điều kiện để bạn được tư vấn, hỗ trợ kịp thời. Mỗi cơ thể khác nhau, mỗi tiền sử bệnh khác nhau, cần được cá nhân hóa kế hoạch theo dõi và chăm sóc. Bác sĩ cũng sẽ theo sát để chỉ định các xét nghiệm cần thiết hoặc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, vận động tùy theo từng giai đoạn.

Kết luận
Vậy rốt cuộc, Phụ nữ trước khi muốn có em bé cần chuẩn bị sức khoẻ như thế nào? Qua góc nhìn của Bác sĩ Bích Trang BMT, việc chuẩn bị là cả một quá trình từ điều chỉnh lối sống, bồi dưỡng thể chất, tinh thần đến khám sức khỏe toàn diện. Điều quan trọng nhất là duy trì sự chủ động, hiểu rõ cơ thể mình, lắng nghe lời khuyên từ chuyên gia y tế, từ đó lên kế hoạch phù hợp. Một cơ thể khỏe mạnh là tiền đề cho một thai kỳ an toàn, giảm thiểu rủi ro cho cả mẹ lẫn con, đồng thời tạo khởi đầu thuận lợi cho hành trình nuôi dưỡng em bé sắp chào đời.
Chính sự đầu tư công phu vào việc khám tiền sản, ăn uống lành mạnh, tập thể dục, tiêm phòng, từ bỏ chất kích thích và ổn định tâm lý trước thời điểm thụ thai sẽ giúp tăng đáng kể khả năng đậu thai. Hơn nữa, đó cũng là cách để đảm bảo rằng em bé phát triển trong điều kiện tối ưu ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Với tinh thần và tình yêu thương, sự chuẩn bị chu đáo ở giai đoạn tiền mang thai sẽ góp phần làm nên một trải nghiệm mang thai tích cực, mở ra khởi đầu suôn sẻ cho chặng đường làm mẹ phía trước.