Có cần thiết bổ sung thực phẩm chức năng trong thời gian mang thai?

Mang thai là một hành trình tuyệt vời, nhưng cũng đầy thách thức đối với mọi người phụ nữ. Trong giai đoạn này, cơ thể mẹ bầu trải qua rất nhiều thay đổi, từ sự gia tăng nhu cầu năng lượng, dinh dưỡng, đến việc phải cân nhắc sử dụng bất kỳ sản phẩm bổ sung nào để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Vấn đề “Có cần thiết bổ sung thực phẩm chức năng trong thời gian mang thai?” đã trở thành mối quan tâm lớn của rất nhiều bà mẹ. 

Dưới đây là những chia sẻ tổng hợp, cũng như góc nhìn từ Bs Bích Trang BMT – Chuyên gia chăm sóc sức khoẻ Mẹ và Bé.

Hiểu đúng về thực phẩm chức năng trong thai kỳ
Thực phẩm chức năng được thiết kế với mục tiêu không chỉ cung cấp dinh dưỡng cơ bản mà còn hỗ trợ thêm một số lợi ích sức khỏe khác. Trong thời gian mang thai, mẹ bầu cần một chế độ ăn giàu dinh dưỡng và cân đối để đảm bảo thai nhi phát triển khỏe mạnh. Tuy vậy, không phải lúc nào bữa ăn hằng ngày cũng có thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu dưỡng chất. Lúc này, các loại thực phẩm chức năng có thể trở thành “trợ thủ đắc lực” cho mẹ bầu.

Vì sao nhu cầu dinh dưỡng tăng cao khi mang thai?
Khi mang thai, cơ thể bước vào giai đoạn có nhiều thay đổi về hormone, tuần hoàn máu và tăng trưởng của thai nhi. Thể tích máu của người mẹ thường gia tăng, đồng nghĩa với việc nhu cầu sắt và các vi chất khác cũng tăng lên. Thai nhi cũng cần một lượng lớn dưỡng chất để phát triển hệ xương, hệ thần kinh và các cơ quan khác. Bé hấp thụ hầu hết các chất dinh dưỡng quan trọng từ chính chế độ ăn của mẹ. Do đó, nếu chế độ ăn không cân đối hoặc mẹ bầu đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, thực phẩm chức năng có thể trở thành giải pháp được cân nhắc.

Các thành phần quan trọng trong thực phẩm chức năng dành cho bà bầu

• Axit folic (Vitamin B9)

Axit folic được xem là một trong những vitamin tối quan trọng cho thai nhi. Việc bổ sung đầy đủ axit folic trước và trong ba tháng đầu thai kỳ giúp ngăn ngừa hiệu quả nguy cơ dị tật ống thần kinh ở bào thai. Thông thường, các chuyên gia y tế khuyến nghị mẹ bầu nên bổ sung 400 mcg axit folic mỗi ngày. Trong những trường hợp mẹ bầu có tiền sử sinh con bị dị tật ống thần kinh, liều lượng có thể tăng lên đến 800 mcg hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

• Canxi

Canxi hỗ trợ sự phát triển xương và răng cho thai nhi, đồng thời giúp duy trì hệ xương mẹ bầu luôn khỏe mạnh. Nhu cầu canxi trong thai kỳ có thể dao động từ 1000 – 1500 mg mỗi ngày, cao hơn so với nhu cầu của người bình thường. Việc thiếu canxi dễ dẫn đến tình trạng loãng xương sau sinh hoặc chuột rút khi mang thai. Nếu không thể kiểm soát qua thực phẩm tự nhiên như sữa, phô mai, các chế phẩm từ sữa và rau xanh, việc bổ sung canxi qua thực phẩm chức năng là giải pháp hiệu quả.

• Sắt

Sắt góp phần quan trọng trong quá trình tạo huyết sắc tố (hemoglobin), giúp vận chuyển oxy đến các mô và thai nhi. So với giai đoạn trước mang thai, nhu cầu sắt của mẹ bầu thường tăng lên gấp đôi. Thiếu sắt có thể gây tình trạng thiếu máu, làm mẹ bầu mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, ảnh hưởng tới sự phát triển của bé. Bổ sung sắt qua thực phẩm chức năng thường được các bác sĩ kê đơn trong thời kỳ thai nghén.

• Omega-3 (DHA/EPA)

Các axit béo Omega-3, đặc biệt là DHA và EPA, có vai trò quan trọng trong sự phát triển não bộ và mắt của bé. Nhiều nghiên cứu cho thấy, khi mẹ bầu được cung cấp đủ DHA, em bé có khả năng phát triển trí não tốt hơn, đồng thời giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề về thị lực. Bên cạnh đó, DHA còn đóng góp vào quá trình hình thành hệ thần kinh, giúp thai nhi phát triển một cách toàn diện.

• Choline

Choline có tác dụng hỗ trợ phát triển trí não, tăng cường hoạt động của não bộ ở bé và có thể góp phần ngăn ngừa những dị tật bẩm sinh liên quan đến não. Nhiều loại thực phẩm chức năng bổ sung choline được khuyến nghị cho mẹ bầu, nhất là những người không cung cấp đủ qua chế độ ăn.

• Chất xơ, Prebiotics và Probiotics

Trong thời gian mang thai, tình trạng táo bón, khó tiêu và các vấn đề về hệ tiêu hóa có thể xảy ra do sự thay đổi nội tiết tố. Bổ sung chất xơ, cùng các thành phần prebiotics và probiotics, sẽ hỗ trợ duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh, giảm nguy cơ táo bón, giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất tốt hơn. Đồng thời, các lợi khuẩn probiotic cũng góp phần nâng cao sức đề kháng, bảo vệ mẹ bầu trước những tác nhân gây hại từ môi trường.

Lợi ích của việc bổ sung thực phẩm chức năng

• Bổ sung toàn diện các vi chất

Bữa ăn hằng ngày của mẹ bầu đôi khi không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng. Thực phẩm chức năng được bào chế dựa trên nhu cầu cụ thể, cung cấp đa dạng các vitamin, khoáng chất cần thiết. Nhờ vậy, mẹ bầu có thể điều chỉnh liều lượng một cách chính xác, tránh những rủi ro do thiếu hoặc dư thừa chất.

• Hỗ trợ tăng cường sức khỏe tổng thể

Một số thực phẩm chức năng, ngoài cung cấp vitamin và khoáng chất, còn chứa các hoạt chất sinh học có lợi. Ví dụ, một số sản phẩm chứa Omega-3, vitamin D kết hợp cùng các chất chống oxy hóa. Khi sử dụng đúng cách, chúng có thể nâng cao hệ miễn dịch, giúp mẹ bầu giảm nguy cơ mắc các bệnh vặt trong thai kỳ.

• Hỗ trợ phát triển tối ưu cho thai nhi

Khi nguồn dinh dưỡng đầy đủ, em bé trong bụng mẹ có đủ “nguyên liệu” để phát triển hệ cơ, xương, hệ thần kinh và các cơ quan nội tạng. Nhờ đó, bé có thể đạt được những cột mốc phát triển quan trọng, giảm bớt nguy cơ gặp phải các khiếm khuyết bẩm sinh.

• Giải pháp khi chế độ ăn không đủ

Đối với những mẹ bầu không dung nạp được một số loại thực phẩm do tình trạng ốm nghén hoặc gặp các vấn đề như dị ứng thức ăn, thực phẩm chức năng sẽ là cách thay thế an toàn và tiện lợi. Đây cũng là phương án hỗ trợ khi khẩu phần ăn của mẹ bầu thiếu cân đối, hoặc mẹ có lối sống bận rộn không thể nấu nướng đầy đủ.

Chia sẻ từ Bs Bích Trang BMT – Chuyên gia chăm sóc sức khỏe Mẹ và Bé
Theo chia sẻ từ Bs Bích Trang BMT, việc có cần thiết bổ sung thực phẩm chức năng trong thời gian mang thai hay không phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Thông thường, các bác sĩ sẽ đánh giá về chỉ số cơ thể, thói quen ăn uống, kết quả xét nghiệm máu và tình trạng sức khỏe tổng quát để đưa ra khuyến nghị phù hợp. Không phải bất kì mẹ bầu nào cũng cần thực phẩm chức năng, nhưng đa phần, dưới sự chỉ định đúng liều lượng của bác sĩ, mẹ bầu sẽ yên tâm hơn về nguồn dinh dưỡng cung cấp cho thai nhi.

Cách chọn mua và sử dụng thực phẩm chức năng an toàn

• Tham khảo ý kiến bác sĩ

Để đảm bảo an toàn, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào. Việc tự ý bổ sung mà không có chỉ dẫn có thể gây phản ứng phụ, hoặc trường hợp thừa chất cũng có thể đem đến những rủi ro khó lường cho cơ thể mẹ và bé.

• Chọn sản phẩm từ thương hiệu uy tín

Trước tình trạng thị trường đa dạng, nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc, mẹ bầu nên cẩn trọng lựa chọn sản phẩm có thương hiệu, giấy phép và chứng nhận an toàn từ các cơ quan y tế. Thương hiệu uy tín thường có quy trình kiểm định nghiêm ngặt, giảm thiểu rủi ro về chất lượng và tính an toàn.

• Nắm rõ liều lượng và cách dùng

Mẹ bầu nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, liều lượng khuyến nghị, thời điểm dùng trong ngày để tối ưu hóa hiệu quả. Ví dụ, có những loại sắt nên dùng khi bụng đói, để cải thiện khả năng hấp thụ. Trong khi đó, canxi thường được khuyên uống sau ăn.

• Phối hợp chế độ ăn khoa học

Ngay cả khi đã sử dụng thực phẩm chức năng, mẹ bầu vẫn cần duy trì một chế độ ăn khoa học, đa dạng thực phẩm tươi sống. Việc “dựa dẫm” quá nhiều vào thực phẩm chức năng có thể khiến cơ thể bỏ lỡ các dưỡng chất khác từ nguồn thực phẩm tự nhiên, vốn có hàm lượng chất xơ, vitamin, khoáng chất và enzyme phong phú.

Tác dụng phụ và những rủi ro tiềm ẩn

• Nguy cơ dư thừa vitamin và khoáng chất

Không ít mẹ bầu lầm tưởng “càng bổ sung nhiều, càng tốt”. Tuy nhiên, một số vitamin như vitamin A, vitamin D, nếu bị dư thừa có thể dẫn đến ngộ độc, gây hại cho gan, thận và hệ xương. Dư thừa canxi còn có thể gây sỏi thận và ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ sắt.

• Tương tác giữa các chất

Một số loại vitamin và khoáng chất khi dùng chung với thuốc hoặc thực phẩm chức năng khác có thể gây tương tác bất lợi. Ví dụ, canxi và sắt cạnh tranh hấp thụ, vì vậy cần phân bố lịch uống hợp lý.

• Che giấu bệnh lý tiềm ẩn

Việc bổ sung quá nhiều axit folic có khả năng che giấu các triệu chứng thiếu máu do thiếu vitamin B12, có thể làm chậm trễ việc phát hiện và điều trị bệnh lý nền. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc theo dõi sức khỏe và tham khảo ý kiến y tế thường xuyên.

• Tác dụng phụ thường gặp

Buồn nôn, khó tiêu, ợ chua, hay tiêu chảy là các triệu chứng có thể xuất hiện ở một số mẹ bầu khi sử dụng thực phẩm chức năng không đúng cách. Nếu gặp các triệu chứng kéo dài, mẹ bầu nên ngưng dùng và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những bước đi tương lai và xu hướng nghiên cứu
Ngày càng nhiều nghiên cứu tập trung vào lĩnh vực dinh dưỡng thai kỳ, đặt ra mục tiêu tìm hiểu chi tiết về cơ chế hoạt động của các loại thực phẩm chức năng và xác định liều lượng tối ưu cho bà bầu. Xu hướng chung là hướng đến các sản phẩm chức năng “xanh”, có nguồn gốc từ tự nhiên, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
Đồng thời, sự gia tăng về nhu cầu sử dụng thực phẩm chức năng cũng thúc đẩy việc thiết lập các tiêu chuẩn quản lý mới. Nhiều nước đã ban hành các quy định, chứng nhận gắt gao, giúp người tiêu dùng có cơ sở tin cậy để chọn mua sản phẩm. Trong tương lai, kỳ vọng các sản phẩm thực phẩm chức năng sẽ ngày càng đa dạng, tập trung vào những đối tượng cụ thể như phụ nữ mang thai, người cao tuổi hoặc trẻ nhỏ.

Kết luận
Vậy, “Có cần thiết bổ sung thực phẩm chức năng trong thời gian mang thai?” Câu trả lời phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, chế độ ăn và lời khuyên từ bác sĩ. Đối với hầu hết các mẹ bầu, bổ sung thực phẩm chức năng dưới sự chỉ định đúng đắn sẽ giúp đảm bảo nguồn dinh dưỡng cần thiết, hỗ trợ thai nhi phát triển tối ưu. Tuy nhiên, điều quan trọng là cân nhắc kỹ lưỡng, chọn sản phẩm uy tín và tuân thủ hướng dẫn về liều lượng từ chuyên gia y tế.
Chia sẻ từ Bs Bích Trang BMT – Chuyên gia chăm sóc sức khoẻ Mẹ và Bé cũng gợi ý rằng, mỗi giai đoạn thai kỳ lại có những thay đổi nhất định về nhu cầu vi chất. Vì thế, mẹ bầu đừng ngần ngại hỏi ý kiến bác sĩ, xét nghiệm máu hoặc thực hiện các kiểm tra cần thiết để có quyết định đúng đắn. Kết hợp hợp lý giữa ăn uống khoa học, vận động nhẹ nhàng và chăm sóc sức khoẻ tinh thần, mẹ bầu sẽ có một thai kỳ khỏe mạnh, an toàn, tạo nền tảng vững chắc cho bé yêu phát triển toàn diện sau này.